Thủy Tiên và một số nghệ sĩ có vi phạm Nghị định 64/2008 hay không?

Nhưng điều khiến người ta quan tâm hơn, khi Thủy Tiên công bố số tiền ủng hộ lên đến hơn 100 tỷ thì có người lại bày tỏ sự lo lắng…liệu với số tiền lớn đó có cần một tổ chức điều tiết hay không, cô có vi phạm Nghị định 64/2008 hay không?

Nghị định vô lý

Như đã đưa tin, Theo quy định tại Nghị định 64/2008 (về việc vận động, tiếp nhận, phân phối, sử dụng các nguồn đóng góp tự nguyện hỗ trợ người dân khắc phục khó khăn do thiên tai, hỏa hoạn, sự cố nghiêm trọng…) không quy định cho những cá nhân, nhóm người như trên được vận động, tiếp nhận tiền, hàng cứu trợ.

Theo Điều 5 của nghị định này, chỉ có ba nhóm tổ chức, đơn vị được tiếp nhận và phân phối tiền, hàng cứu trợ. Gồm có:

Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; Hội Chữ thập đỏ Việt Nam; báo, đài của trung ương, địa phương; Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Hội Chữ thập đỏ các cấp ở địa phương.

Các quỹ xã hội, quỹ từ thiện được thành lập, hoạt động theo quy định.

Các tổ chức, đơn vị ở trung ương được Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cho phép; các tổ chức, đơn vị ở địa phương được Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp tỉnh, cấp huyện cho phép.

Cũng theo Điều 5, Chính phủ nhấn mạnh: Ngoài các tổ chức, đơn vị nêu trên, không một tổ chức, đơn vị, cá nhân nào được quyền tổ chức tiếp nhận tiền, hàng cứu trợ.

Cùng với đó, Thông tư hướng dẫn số 72/2008 của Bộ Tài chính còn đề ra thêm hạn chế ngặt nghèo hơn so với Nghị định 64/2008. Theo thông tư này thì báo, đài chỉ được tiếp nhận tiền, hàng cứu trợ của các tổ chức, cá nhân trong nước, ngoài nước chứ không được tổ chức phân phối tiền, hàng cứu trợ đó (trừ những khoản tiền hỗ trợ trực tiếp cho các bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo theo địa chỉ cụ thể).

Như vậy, nếu căn cứ đúng theo quy định nêu trên thì xem như ca sĩ Thủy Tiên, nhiều nghệ sĩ khác, những cá nhân, doanh nghiệp… có nghĩa cử đẹp tương tự đã… vi phạm vào sự cấm đoán của Nghị định 64/2008.

Trao đổi với báo chí bên lề kỳ họp Đại biểu quốc hội về vấn đề này, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội ông Bùi Sỹ Lợi cho rằng, việc quyên góp ủng hộ cho nhân dân nên có tổ chức điều tiết để không trùng lặp và các khoản hỗ trợ được đến tận nơi.

“Tôi nghĩ hiện nay có 2 tổ chức quan trọng là Mặt trận Tổ Quốc Việt Nam và Hội Chữ Thập Đỏ Việt Nam. Những tổ chức này hoàn toàn có thể tiếp nhận các khoản đóng góp. Thông qua 2 tổ chức này, các khoản đóng góp sẽ được chuyển đến người dân một cách chính xác, đúng người, đúng chỗ, đúng nơi, đúng lúc”, ông cho biết.

Nghị định lỗi thời, không còn phù hợp

Trước những ý kiến trái chiều xung quang việc Thủy Tiên và nhiều nghệ sĩ khác tự kêu gọi, ủng hộ đồng bào miền Trung Luật sư Trần Minh Hùng – Đoàn Luật sư Thành phố Hồ Chí Minh cho rằng.

“Việc Thuỷ Tiên và nhiều nghệ sĩ khác nhận tiền là để trao quà thay cho chính chủ tài sản muốn trao cho người miền Trung. Họ chỉ là kênh nối chứ ko đứng ra để vận động, tư lợi cá nhân. Do vậy tôi cho rằng hành vi của họ không vi phạm nghị định 64/2008 như nhiều người ý kiến”.

Có thể hiểu rằng, phạm vi điều chỉnh của Nghị định 64 được áp dụng trong việc tổ chức vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng các nguồn đóng góp tự nguyện của các tổ chức, cá nhân trong nước và ngoài nước trong các quỹ, chương trình từ thiện do Nhà nước, đoàn thể, quỹ xã hội, quỹ từ thiện… đứng ra tổ chức.

Đối với trường hợp của ca sĩ Thủy Tiên, Trấn Thành, Mỹ Tâm và nhiều nghệ sĩ khác không thể áp dụng Nghị định này để điều chỉnh. Các trường hợp này, cá nhân đứng ra tiếp nhận thì chịu trách nhiệm về hành vi của mình đối với cá nhân/tổ chức đã gửi tiền, hàng hóa cho mình để đi làm từ thiện. Có thể hiểu các trường hợp này là cá nhân/tổ chức ủy thác cho một cá nhân khác thay mặt mình giúp đỡ cho những người gặp thiên tai. Đây là giao dịch dân sự bình thường giữa người gửi và người giao (người được giao ở đây là Thủy Tiên).

Ngoài ra theo Điều 76 Bộ Luật dân sự 2015 quy định về Pháp nhân phi thương mại nêu rõ:

1. Pháp nhân phi thương mại là pháp nhân không có mục tiêu chính là tìm kiếm lợi nhuận; nếu có lợi nhuận thì cũng không được phân chia cho các thành viên.
2. Pháp nhân phi thương mại bao gồm cơ quan nhà nước, đơn vị vũ trang nhân dân, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp, quỹ xã hội, quỹ từ thiện, doanh nghiệp xã hội và các tổ chức phi thương mại khác" căn cứ quy định này thì pháp luật cũng không cấm làm từ thiện.

Theo Luật sư Trần Minh Hùng đã đến lúc hủy bỏ nghị định 64/2008 vì không còn phù hợp. Và những việc làm như của Thủy Tiên và một số nghệ sĩ khác cần được khuyến khích, nhân rộng.

Nguyễn Thủy