Nhà thơ Vũ Quần Phương (sinh năm 1940), tên thật là Vũ Ngọc Chúc, bút danh khác còn có Ngọc Vũ, Phương Viết, quê Nam Định.
Nhà thơ Vũ Quần Phương
Ông là bác sĩ y khoa đồng thời là nhà thơ, nhà phê bình văn học, trưởng ban biên tập văn học của NXB Văn học, chủ tịch Hội văn nghệ Hà Nội, tổng biên tập báo Người Hà Nội, chủ tịch Hội đồng thơ Hội nhà văn Việt Nam, phó tổng biên tập tạp chí Văn chương Việt Nam bằng tiếng Pháp.
Ngoài làm thơ và viết phê bình văn học, còn dịch thơ đăng trên các sách, báo và tạp chí văn học. Ông được nhận giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật năm 2007.
Lúc cỏ đang mùa xuân
Chống cằm trên bãi cỏ
Ngực áp giữa màu xanh,
Tôi nằm nghe xung quanh:
Nắng bay mùi đất mới,
Trời trưa lên trong veo
Nước chảu ngoài sông cái,
Giớ vườn như trẻ dại
Cây cành như biết reo.
Những gì ta thương yêu
Sau bờ tre kia nhỉ:
Mái nhà và ánh lửa
Tháng ngày ta lớn khôn!
Bão giật với mưa tuôn
Bãi bồi và bến lở
Gió lùa qua lịch sử
Vết bùn khô ngón chân
Vạt áo mẹ bao năm
Đã từng lau nước mắt!
Cỏ non – ôi cỏ non!
Bàn tay ta áp chặt
Cò gì trong mạch đất
Hỡi hàng thông nghĩa trang!
Em ơi bao gian nan
Chặng đường ta đã vượt!
Anh chưa phút gần em,
Thời gian như gió lướt
Anh thương con mắt thức
Chúng mình – bao lứa đôi
Em dẫu rất xa xôi
Tình ta anh vẫn gặp
Ngoài đời, trong sách đọc
Nơi nào anh cũng em.
Im lặng dưới cỏ êm
Cần cù bầy kiến nhỏ,
Trời cao đang sắc xuân
Én đàn về dệt tổ,
Đất cũng đang mùa cày
Lúa trùm nơi đạn nổ
Ngoài sông con sóng thở
Trong vườn cơn gió reo...
Tôi nằm nghe thương yêu
Nghĩ về xa tít tắp
Nhuộm đầy hai con mắt
Một màu xanh – tiếp xanh.
Dựng nhà trên dãy Hoàng Liên
Nắng kia là thực hay mơ
Cỏ xanh xanh thực hay ngờ là xanh
Mây bay muôn dặm hành trình
Đến đây mây quấn với mình bên chân
Không gia quên hết xa gần
Thời gian như mới một lần sớm mai.
Núi cao cao rộng cao dài
Ủn trong mặt đất, chật ngoài chân mây
Bạt ngàn xanh đậm là cây
Xanh tươi là cỏ xanh mây là trời
Mênh mang lạnh mấy khoảng đời
Bỗng nghe ấm một chuỗi cười giòn tan
Trên nền cỏ ửng nắng lam
Công nhân một tốp chừng đang dựng nhà
Tiếng chàng đục mộng vang xa
Tiếng chày nện cột bay qua lũng đèo
Thời gian thành nhịp cưa đều
Không gian thành cột thành kèo song song
Nóc nhà bác thợ thong dong
Tay cưa tay thước đo cùng hư vô
Mây bay như biển như hồ
Núi như lớp lớp sông xô quanh nhà
Quá giang, mộng bắt theo xà
Dẻo dai nút lại buộc qua chân trời
Kiểu quen, nhà của bao đời
Thềm hiên bậu cửa chân người vào ra
Ngước nhìn thăm thẳm mây xa
Mây bay vô tận mái nhà con con.
Cao vời quạnh núi xa non
Bỗng nghe thấm thía tâm hồn đất đai.
Trước biển
Biết nói gì trước biển em ơi!
Trước cái xa xanh thanh khiết không lời
Cái hào hiệp ngang tàng của gió
Cái kiên nhẫn nghìn đời sóng vỗ
Cái nghiêm trang của đá đứng chen trời
Cái giản đơn, sâu sắc như đời.
Chân trời kia biển mãi gọi người đi
Bao khát vọng nửa chừng tan giữa sóng
Vầng trán mặn giọt mồ hôi cay đắng
Bao kiếp vùi trong đáy lạnh mù tăm
Nhưng muôn đời vẫn những cánh buồm căng
Bay trên biển như bồ câu trên đất
Biển dư sức và người không biết mệt
Mũi thuyền lao mặt sóng lại cày bừa
Nhưng chân trời ta vẫn mãi tìm đi.
Em ơi biển sâu rộng nhường kia
Ai biết được tự nơi nào biển mặn
Ôi hạt muối mang cho đời vị đậm
Tự bao giờ biển đã biết thương ta?
Anh lặng im trên bãi cát như mơ
Trưa cô độc mặt trời lên chót đỉnh
Chỉ còn anh với nghìn trùng sóng đánh
Với nghìn trùng sâu lắng thương em.
Chiều nay thôi khi nước thủy triều lên
Biển lại xóa dấu chân anh trên cát
Đời thay đổi những vui buồn sẽ khác
Vui buồn nào chẳng đậm lẽ thương nhau.
Đến bao giờ anh được đứng cùng em
Trước biển lớn cuộc đời thương cảm ấy
Đêm gió trở mấy lần con sóng dậy
Chân trời nào đang có cánh buồm đi?
Sẽ có ngày ta quên được nhau ư?
Quên được biển trời ơi quên hết!
Vị biển mặn đến quá chừng mặn chát
Hạt muối đời hai đứa cắn chung nhau
Anh hiểu sao con sóng sớm bạc đầu.
Anh hiểu sao chúng ta lại yêu nhau
Biển rộng quá, biển cần trời cần đất
Bờ dẫu xa, bờ còn là có thật
Biển không cùng biển vẫn đỡ hơn anh
Trưa biển này anh chỉ nắm tay anh.
Sóng bạc đầu biển vẫn mãi tươi xanh
Khi ta hết cuộc đời kia vẫn thế
Cái lúc ta chẳng được chờ nhau nữa
Gió vẫn vào thầm thĩ lá thông non
Dưới bãi xa con sóng vẫn bồn chồn
Vẫn chờ đợi một cái gì chưa tới
Mặt trời lên, những chân trời lại mới
Những chân trời mờ ảo thuở ngây thơ...
Những cánh buồm lại rẽ sóng ra đi
Gió còn trẻ và buồm đang khao khát
Thuyền quăng lưới như đàn chim tha rác
Mặt biển bằng vui như mái nhà ta.
Biết nói gì, trước biển quá bao la
Trước tất cả những điều đơn giản thế
Anh đứng lặng nghe ngấm vào chất bể
Tiếng sóng dào trên một bãi dương xa...
Dấu bàn chân Phật
Đá trên đỉnh Am Ni
còn dấu bàn chân Phật
chân bước nhẹ gó mây
xuống trần in nặng chắc
như mẹ tôi gánh đất
in chân trên đường làng
trưa mồ hôi gánh thóc
in dấu đường nhà quan
chân người xưa gánh cực
in khắp đường thế gian
Tôi nhìn bàn chân Phật
mà thương mẹ vô vàn
mẹ đã vào tịch mịch
dấu chân còn lầm than
Đợi
Anh đứng trên cầu đợi em
Dưới chân cầu nước chảy ngày đêm
Ngày xưa đã chảy, sau còn chảy
Nước chảy ngang lòng anh đợi em.
Anh đứng trên cầu nắng hạ
Nắng soi bên ấy lại bên này
Đợi em. Em đến? Em không đến?
Nắng tắt, còn anh đứng mãi đây.
Anh đứng trên cầu đợi em
Đứng một ngày đất lại thành quen
Đứng một đời em quen thành lạ
Nước chảy... Kìa em, anh đợi em.
Vũ Quần Phương
