Buổi tọa đàm Những diều chưa biết về thuốc phiện diễn ra vào 28/09/2020 tại Hà Nội do Viện Pháp tại Hà Nội – L’Espace và Nhã Nam tổ chức. Buổi tọa đàm nhân dịp ra mắt bản dịch tác phẩm Những điều chưa biết về thuốc phiện của hai bác sĩ người Pháp: L. Gaide và L. Neuberger, của dịch giả Việt Anh với sự tham gia của các diễn giả: Nhà nghiên cứu văn hóa Phan Cẩm Thượng, nhạc sĩ Nguyễn Thụy Kha và nhà phê bình văn học Phạm Xuân Nguyên.
Bản dịch tiếng Việt "Những điều chưa biết về thuốc phiện" do Nhã Nam ấn hành
Những điều chưa biết về thuốc phiện là tập hợp các số báo chuyên đề [tháng 4-5, 1938] của hai bác sĩ L. Gaide và L. Neuberger, in trên tập san nổi tiếng Bulletin des Amis du Vieux Hué (Những người bạn Cố đô Huế), một tạp chí khoa học xã hội có giá trị bậc nhất Đông Dương suốt ba thập niên (1914 - 1944).
Được dịch từ nguyên bản tiếng Pháp Le visage inconnu de l’opium, Những điều chưa biết về thuốc phiện có thể coi là tài liệu giúp ta tìm hiểu về một trong những vấn nạn đầu thế kỷ hai mươi này. Cuốn sách được dịch từ nguyên bản tiếng Pháp Le visage inconnu de l’opium, in kèm lời giới thiệu ở đầu sách của Giáo sư Oscar Salemink, nhà nhân học và sử học, Đại học Copenhagen; và lời dẫn của L. Cadière từ Hội Thừa sai Paris.
Trong lời giới thiệu Những điều chưa biết về thuốc phiện, GS Oscar Salemink viết: "Người thanh niên Nguyễn Ái Quốc (Hồ Chí Minh) đã dành toàn bộ chương thứ hai trong “Bản án chế độ thực dân Pháp” (1925) để viết về vấn nạn đầu độc người dân bản xứ bằng thuốc phiện thuộc địa và độc quyền rượu. Nói cách khác, Hồ Chí Minh không coi nghiện thuốc phiện là một thuộc tính của dân châu Á, mà là hậu quả của nền cai trị thực dân. Và ở Pháp, đã có những tiếng nói quan trọng ủng hộ quan điểm của Hồ Chí Minh". Và tiếng nói đó chính là của hai bác sĩ người Pháp L. Gaide và L. Neuberger thông qua những bàn luận của mình về thuốc phiện ở xứ Viễn Đông.
Tác phẩm có nội dung vừa toàn diện vừa chuyên sâu, có thể nói là chứa đựng gần như mọi điều người ta có thể thắc mắc về chủ đề thuốc phiện: Lịch sử của cây anh túc, lịch sử của tập quán hút thuốc phiện trong các nền văn hóa, cách điều chế, các thương hiệu và chất lượng thuốc cũng “nghệ thuật” hút thuốc, các tính chất sinh hóa của thuốc phiện, công dụng và tác hại, chứng nghiện thuốc, nghiên cứu lâm sàng và cách điều trị.
Ngoài ra, các tác giả còn cung cấp thêm rất nhiều thông tin về cuộc chiến chống thuốc phiện tại Viễn Đông và tình hình công luận tại nước Pháp, và mở rộng ra là mối nguy từ thuốc phiện tại các điểm nóng trên thế giới: Đông Nam Á, Nhật Bản, Ấn Độ và đặc biệt là Trung Hoa, nơi nổ ra Chiến tranh Nha phiến.
Có thể nói, con người bắt đầu có thói quen sử dụng các loại ma túy từ bao giờ và trong các nền văn hóa nào? Có phải hễ ai vướng vào "Nàng tiên nâu" cũng đều trở nên gầy yếu, vật vờ và mất dần lý trí? Liệu có một giới hạn liều lượng hay không, để cho thói quen hút thuốc phiện không diễn tiến tai hại? Hay đâu là sự khác biệt giữa việc hút thuốc thượng hạng và hút bã? Công luận nước Pháp đương thời nhận định ra sao về mối hiểm họa da vàng này? Hầu hết những thắc mắc như thế sẽ được trả lời thỏa đáng trong Những điều chưa biết về thuốc phiện.
Bác sĩ, Phụ trách giám sát Lực lượng hậu bị của Quân đội thuộc địa – Cựu tổng Thanh tra vệ sinh và sức khỏe cộng đồng Đông Dương
Bác sĩ L. Neuberger
Bằng đại học chuyên ngành Tâm lý học – Cựu sinh viên nội trú tại nhà thương vùng sông Seine – Cựu bác sĩ trưởng tại Trung tâm Tâm lý học thần kinh Quân đoàn 8.
